Dagboek
Eerst het Stedelijk..
Druk druk druk druk. Regen. Kou. Rijen voor de deur. Het café tjokvol. In de zalen eerst de hoofden, dan de werken.
Dat kan het geweest zijn. Dat ik meer zag hoe blij iedreeen is dat het Stedelijk weer open is. Maar man…de tijd heeft stil gestaan. Ja, dezelfde de Kooning en oeps, zowaar twee vrouwelijke kabinetten: Marlene Dumas en Rineke Dijkstra hebben nu hun vaste plaatsen. Echt blij werd ik met het zien van de Sirene, de collage van Mattise. Die blijft altijd en eeuwig fijn en mooi en vitaal.
flying Anne/IDFA
Na de van Waveren tapes, Berlin Diary, Svyato en de Bellovs wisten we niet zeker of we het nog aan konden: nog meer verloren levens (tegenover dat ene leven dat zich wondermooi in de spiegel herkende ) en het zou teveel zijn. En toen zagen we Flying Anne en ik werd van mijn sokken geblazen. Zo mooi gemaakt, zo liefdevol benaderd, zo herkenbaar.
Woest en ledig
…ofwel Joep van Ruiten schreef een fijn stuk over mijn werk in de krant. http://www.woestenledig.com/woestenledig/2012/11/francis-kilian-over-de-tijdloze-kwaliteit-van-oude-kunst-.html
En hij zette me aan het denken. Over wat niet in het artikel genoemd wordt, de kleine woorden waar nog op het laatst mee gegoogeld werd. Was mijn eerdere werk karikaturaal? Zelf zou ik het woord nooit zo in de mond nemen. Ik noemde het schematisch, narratief. Naïef zelfs. Maar karikaturaal. Dat niet. Ik voeg nog maar eens een foto bij van een van de mij zo geliefde schilders: Juist vanwege die vervormingen en juist vanwege het narratieve in zijn werk. Ik denk dat mijn voorliefde voor het laat-middeleeuwse hier een verband mee houdt. En de liefde voor de verf.
Kjell Eirik Killi Olsen: den kjaerlige hekken (Het lieve hek).
leuk feestje met Yin Xiuzhen
Dat roken niet als een deugd maar een zwakte wordt beschouwd weten we allemaal. En dat je steeds minder peukenbakken tegenkomt ook. Maar ik was in China en zag mensen roken. Veel mensen roken. Misschien daarom -en om de sprankelende vitaliteit van haar overige werk- was dit kunstwerk voor mij het hoogtepunt van haar tentoonstelling.
Een heel dorp heeft zitten naaien op deze peukjes. Ze zijn , als je er goed naar gaat kijken, vertederend.
Vertederende peuken.
Tot en met 18 november in het Gronings Museum.
Anna II
Nadat gisteren de uitnodiging voor de expositie bij van Strien de deur uit is gegaan, heb ik al veel informatie gekregen over het leven van Anna. Veel per ommekerende post, en dat gaat snel met email! Vandaag ontving Hilary Mantel voor de tweede keer de ‘Man Booker Prize, ditmaal voor haar boek ‘Bring up the body’s’. Deel twee van een geplande trilogie rond Hendrik XIII. Noem het toeval. In deel twee wordt over Anna verteld.
Ik ontving een scan van een pagina uit een boek van 1887 waarin een versie van Hendriks’ opmerkingen over haar voorkomen (een dikke Vlaamse Merrie) en haar vreemde voorkomen (oud-modische kledij) al genoemd worden. En ook Cromwell, de oppermachtige minister aan het hof van Hendrik XIII en de vertellende personage in de Mantels’ trilogie wordt in dit stuk beschreven als aanstichter van het huwelijk tussen hendrik en Anna. Maar wie was zij dan??? Zoon Arne radde me de Tudors aan “leuke serie hoor’. Kortom. Anna blijkt hot en ik heb noch Mantel gelezen, noch de Tudors gezien. Ik heb in Berlijn een aantal Holbeins gezien en mijn pet afgenomen voor zijn werk.
Ondertussen werk ik door aan nog een Anna portret. Het moest gebeuren, ik wil zo graag schilderend weten wie zij is, dat ik er dichter op moest zitten. Al die parels als eieren om dat hoofd. Maar ook die ogen ie een beetje koel en onaangedaan de schilder aankijken, en -zwoeg zwoeg- een mond die klein is, kinderlijk bijna en die maar niet wil lukken. Morgenvroeg -het is nu bedtijd- ga ik verder met de mond en de schaduwen in het gezicht.
Over Anna: Ik denk zelf dat ze niet alleen verstandig was. Ik denk dat ze in tegendeel tot het gehele Engelse Hof destijds zelfs wijs te noemen is.
Soms zou ik willen dat je per week het aantal intekendagen kon variëren. Dan nam ik er nog 9 bij voor deze week.
Wordt vervolgd.
Internetliefde avant la lettre
Holbein portretteerde haar in Duitsland. Een jonge vrouw in vol ornaat. Het schilderij ging mee naar Hendrik de Achtste. Hendrik de Achtste had voor zijn voorgenomen huwelijk de keuze uit vier portretten. Om een lang verhaal kort te maken: Hendrik de Achtste koos het portret van Anna. En Anna werd vervoerd naar Engeland om met Hendrik de Achtste te trouwen. Zij zou zijn vierde vrouw worden.
Helaas werd de ontmoeting geen succes. Hendrik verafschuwde Anna vanaf de eerste ontmoeting, wilde het huwelijk annuleren -wat helaas niet meer mogelijk was-en weigerde het huwelijk met Anna te consumeren. Niet lang na het huwelijk kreeg hij een hartstochtelijke affaire met de hofdame van Anna en werd het huwelijk 6 maanden na dato alsnog ontbonden. Anna was een half jaar Koningin van Engeland.
Tot hier is alles nog te begrijpen: Holbein had een te mooi portret gemaakt. Vond Hendrik in ieder geval.
Ik vind het een intrigerend portret.
En tijdens het schilderen vraag ik me af hoe het nou geweest is, want Anna is nooit terug gegaan naar Duitsland. Bovendien heeft zij iedereen overleefd. Zij was een graag geziene gast aan het hof, had een riant jaargeld en werd vorstelijk begraven.
Er is iets met haar gezicht. Het kan te jong zijn. Maar het heeft ook iets verbaasd, iets afwezigs, en de mond is zowel gespannen als een beetje week.
Ik vraag me steeds meer af of Anna, die alles heeft laten gebeuren, nooit gevochten heeft of de macht ambiëerde, misschien best mooi was, een beetje verstandelijk gehandicapt heeft kunnen zijn?
Leonard Cohen in Gent
Soms gaan we naar een concert. Soms gaan we ervoor naar Duitsland, of naar Brooklyn. Hoe gek kan je zijn. Dit geldt in ons geval gelukkig maar voor een klein aantal artiesten die we willen zien en horen. Maar het blijkt voor geharde concertgangers heel gewoon. Gent is gelukkig vlakbij. Maar we zaten tussen Spanjaarden, Finnen, zelfs een Mexicaan. ‘Once in a lifetime’ gold voor velen, zeker voor de jongeren. Hoewel we heel goed zaten -het zitten was jammer- nam M. me mee na de pauze naar het middenpad vooraan. Dat was al een hele verbetering en bovendien zaten er echte geroutineerde fans om ons heen. Er werd wat overlegd , er werd gewezen naar het podium en er werden veel filmpjes gemaakt voor youtube. En zo gebeurde het dat ik ineens, tijdens het applaudiseren voor weer een mooi nummer helemaal vooraan stond. En met ons nog een paar honderd mensen die van hun stoelen waren gekomen en dichter bij het podium wilden zijn. Lekker helemaal blij zijn om de nummers die in ons huis al jaren gedraaid worden en die ook allemaal weer eigen werelden zijn geworden.
Een oude heer die zingt. Eigenlijk een dichter die met muzikale begeleiding zijn teksten laat horen.
William Kentridge
‘Die Zuid Afrikaan’ ‘O, Kentridge’.
Er stond een rij en voor de rij stond een werkstudent met een herkenbare sjaal. De sjaal was dit keer gewoon om de hals gehangen en viel daardoor op. Andere studenten gebruiken de sjaals als haarband, heuptasje, riem, kortom als herkenningsteken. Deze rij -vroeg nog op de zondagochtend- was duidelijk een vastbesloten rij. Ik ging erbij staan.
Eenmaal de ruimte binnengekomen (the refusal of time 2012) bevond ik me in een tijdspektakel dat me liet voelen, horen, bewegen, lachen, kijken en me ook ontroerde. Iemand (William Kentridge) heeft over de tijd en tijdsbeleving nagedacht en omgezet in een belevingsruimte waar tijd, theorie, beleving en gedachtes sprankelend samenkomen. Plus de afrikaanse sfeer en beelden die de inslag -iets heel oers- van het werk de sfeer geeft. Ik kreeg zoveel invallen terwijl ik in de ruimte was waarvan een het besef was dat alles samen kwam : oost west, bewgeing en gedachten de belangrijkste was. Ga zien. De Documenta 13. Kassel.
William Kentridge refusal of time 2012 http://www.youtube.com/watch?v=TGx84kBVsXw
Claire Pentecost soil erg 2012
Haege Yang approaching 2012
Geoffrey Former Leaves of grass, 2012
manifesta 9: look for the unusual, motivate people, listen, learn and react, keep things simple
Ze worden vergeleken met elkaar: De Documenta en de Manifesta 9.
Eerst dan de Manifesta 9. Een prachtig mooie locatie: de mijnen bij Genk. Oud, en toch stevig. Groot, en ook overzichtelijk. We hadden alle tijd en hebben die ook genomen. Normaal heb ik niet zoveel met de ‘mijnstreek’. Er was ooit een beleidsmedewerker van de provincie Limburg die me steeds als ik haar sprak -een keer per jaar- begon te vertellen wat het belang en het probleem van de mijnstreek was. Nu pas heb ik het echt kunnen zien, voelen en begrepen. De mijnstreek is zoiets als de Tour de France: heroïsch en prachtig en spannend tegelijk.
Al deze kanten worden belicht in de op heel intelligente wijze samengestelde tentoonstelling. Heerlijke dag gehad. Nu nog de Documenta.
Marina Abramovic
http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1267271
http://marinaabramovicmademecry.tumblr.com/page/3
Kan Marina Abramovic nog verder gaan dan wat ze deed in 2010 in het Moma? In de documentaire ’the artist is present’ is te zien hoe zij zich totaal overleverde aan het publiek, drie maanden lang, en daardoor het publiek aan haar. Bij het zien van de uitzending, ’s avonds heel laat, knikkebollend maar doorzettend, want heel belangrijk, dacht ik: Het publiek spiegelt zich. Maar er is ook te zien hoe graag het publiek gespiegeld wil worden!
Abramovic doet dit waardig. Zij biedt zichzelf aan binnen de context van de expositie. Zonder er een eigen ding van te maken. Abramovic ‘doet iets’ bijzonders.
Ik heb settings mee gemaakt waar het elkaar aankijken me het moment zelf deed beseffen. Er ontstaat ‘iets’ tijdens het kijken. Martin Büber stelt niet voor niets dat pas tussen mensen onderling iets nieuws kan ontstaan. Noem het bewustzijn. Noem het besef. Abramovic biedt haar blik aan. En realiseert zich dat zij haar publiek nodig heeft. Zonder zelf verheerlijking, biedt zij binnen zorgvuldig bewaakte grenzen haar ‘presentie’ aan het publiek: van 11 tot 17 uur was zij totaal aanwezig voor degene die tegenover haar zat.
‘Artist have to be warriers’, zegt zij zeer stellig. En ik denk na over het ‘have to’.
De site ‘Abramovic made me cry ‘ laat portretten zien van mensen die tegenover Abramovic gezeten hebben en door zich open te stellen hun eigen pijn tegen kwamen. In de documentaire is te zien hoe steeds meer mensen op de stoel bij Abramovic wilden zitten. Dat mensen lang in de rij wilden staan, zelfs buiten wilden overnachten om stil tegen over Abramovic te zitten. Dat stil zitten, aankijken, een hele diepe sensatie is , beleefd in het MOMA -toch ook een soort kathedraal- zo’n sterke aantrekkingskracht bezit vind ik geweldig. Het lijkt een vorm van doorleefde absolutie.
De foto’s fascineren me mateloos.