Dagboek
Iets nieuws
Er is een nieuwe webpagina gemaakt op deze site. Het heet’ in de winkel’ en het is een heel sophisticated gebeuren. Er is namelijk een boekje gemaakt met daarin werk van de laatste 4 jaar. Een beeldenboekje. (Bovendien zijn er kaarten en is er een heel mooi gedichtenbundeltje van Marije Verbeeck.)
Het besluit voor een boekje heb ik rond de jaarwisseling gemaakt. De serie was af. En nu pas kon ik er naar kijken. Foto’s van afbeeldingen hebben we bij elkaar gelegd. Er is een tekst gemaakt voor de hele serie door Marije Verbeeck www.marijeverbeeck.nl, waar ik heel blij mee ben. In ons Oostblokkastje onder de trap is nu de Uitgeverij Francis Kilian, met een echt ISBN nummer en dozen en verpakkingsmogelijkheden.
Het kostte me een hele avond om dat georganiseerd te krijgen. Maar het is gelukt. Ze staan droog en tot in de eeuwigheid te wachten op lieden die ze in willen kijken.
het oostblokkastje
omslag van het boekje
Venetië was weer prachtig. De stad is mooi. De verwende oude dame , wat voor mij Venetië toch is, had haar deuren geopend voor de Kunsten. En wij mochten dat zien. Het was mijn lustrum. Tien maal de Biënnale biedt mogelijkheid tot vergelijken. Stemt tot nadenken. Illumi-Nazione was de titel. De Zwitserse curator Bice Curriger -ook zeer omstreden in eigen land-heeft mij niet kunnen overtuigen van haar visie op de hedendaagse kunst. Ik verwijs naar een artikel dat een rondgang over de Biënnale beschrijft en waar ik het grotendeels wel mee eens ben. http://www.borzoblog.nl/blog/55-biennale-venetie-1e-dag
Dat neemt niet weg dat door alle vrij koele werken door de curator bij elkaar geharkt mijn denken behoorlijk actief werd. Het leek alsof er bewust gezocht was naar een tentoonstelling die ontroering wilde vermijden. Het geheel werd wat ’tsja’. Landenpaviljoenen daarentegen verrastten mij veel meer dan anders door kwaliteit en presentaties. We zijn in grote Palazzo’s en kleine arbeiderswonikjes geweest. Irac was he-le-maal prachtig, gedoseerd, spraakmakend en erudiet. -Heb geen beeldmateriaal maar ga zien zou ik zeggen0. Door Venetië lopend ineens voor het werk van Tamara Kvesitadze komen te staan en de rustig ademende wereldbol te zien en te horen was geweldig. Escape van het nu? Nee, eerder een poëtische wijze om onze dagelijkse beslommeringen te relativeren.
Nog meer Georgia waren de -paas-eieren die tezamen beelden weergaven uit een ver verleden. Open en buiten voor iedereen zichtbaar, humorvol en stijlvol. het verleden is trouwens erg in . Maakt me naar mijn eigen werk dan weer nadenkend. Hierover later meer.
Deze superman die zich afvraagt wat hij toch verkeerd heeft gedaan heeft me zo doen lachen. Ik houd meestal niet van popart. Toch is het nauwelijks aanwezig zjjn van directe politiek op deze Biënnale, van emoties, van belangen -het ging vrijwel niet over de pijlers macht, liefde, dood,- opvallend in deze tijd. Het baart me zorgen. Waar we dan weer met onze Zwitserse vrienden lang over doorgeboomd hebben. Zij waren juist heel optimistisch. Zijn Zwitsers anders? Vroegen we ons af…
Het Aziatische landenpaviljoen was in haar totaliteit verrassend, boeiend, aandachtig. Van alle werken die ik heb gezien ben ik door de chinezen wel echt en heel erg overtuigd. Het fingerspitzengevoel barst uit alle werken, groot of klein. Deze keramische opstelling was niet alleen suggestief -bloed- maar ook adembenemend mooi en helder. Mijn foto’s zijn niet toereikend , helaas, het is slechts een globaal beeld…
We sloten ons bezoek af met een bezoek aan het eiland waar Anish Capoor zijn giga installatie heeft geplaatst. Het was maandag, er waren veel mensen. Iedereen stond, keek, sprak en fotografeerde dat het en lieve lust was. En het werk, vallend stof, aangedreven door ventialtoren speelde met het het licht dat in de kerk door de ramen naar binnen kwam. De perfecte suggestie van wat wij willen geloven.
Hoe ver kan een mens gaan ?
Berlinde de Bruyckere
http://www.canvas.be/programmas/goudvis/server1-47694def%3A13020aa635e%3A-7895
Zondagavond laat. Mark wil de valpartijen van de Tour de France zien, ik druk op wat knoppen en val in een Goudvis-documentaire (Canvas) over Berlinde de Bruyckere. Een prachtig portret van een heel inspirerende kunstenaar. Voor het eerst gezien tijdens de Biënnale in Venetië 2007. Binnenkort mogen we weer: de Biënnale, steeds weer nieuwe ontdekkingen en met altijd weer werken waar je stil van wordt.
Zo ook van Berlinde de Bruyckere: hele Tour vergeten!
Piëta. Berlinde de Bruyckere
het huwelijk
Wislawa Szymborska
En ineens ben ik midden in de wereld beland. Ook hier in de provincie wordt keihard gesnoeid op de culturele voorzieningen. De moeizame weg die culturele instanties doorgaans begaan wordt hier praktisch opgelost: Saneren tot er niets meer van over is. Ook al geef ik maar een paar uur les op het Centrum voor de Kunsten, ik voel me verbonden met de idee dat iedere gemeenschap een huis hoort te hebben waar cultuur beleden. Waar mensen muziek maken, theater maken, waar kinderen de muzische vakken kunnen leren. Dus houd ik me bezig met ‘de anderen’. “De strategie’. ‘De visie’. Is er nog iets uit te halen? Wat is er al besloten? Waarom zo bruut?
Drie weken actie voeren is behoorlijk pittig, en er zijn momenten dat ik zo in de waan van de crisis zit dat ik even vergeet wat de werkelijke waarde is waar ik zo voor aan het werken ben. Gisteren -er moest nog was gevouwen-bracht Wislawa Szymborska (uitzending Uur van de Wolf ) me terug in mijn evenwicht. Haar levendigheid, haar wijsheid, en de waanzinnige schoonheid van haar gedichten lieten me voelen: Ja.
Cultuur, kunst, is van enorme waarde voor de gehele wereld.
Juist nu.
Zo. Voorlopig zo.
Wat ik heb ontdekt…
Het is weer vrijdag.
Haar mond is waar het hele werk om draait: uit 2 gezichten die naar beneden kijken spat opeens een mond die zo sensueel geschilderd is door Petrus Christus -en leerlingen-dat de belofte van het voorgenomen huwelijk hierin besloten ligt. Deze mond heeft me deze week, terugrekenend minstens 14 uur gekost. 20 cm breedte waarin ik me probeer te houden aan de afmetingen van het schilderij, maar deze mond is een totaal eigen interpretatie geworden omdat ook P.C. heeft zitten rommelen en klooien in het origineel.
Waar P.C. ook gerommeld heeft, is de kraag van de man. Logisch kijkend klopt ie niet. Ik heb hem dus naar eigen inzicht en logica weergegeven…
Het is een jong meisje, de eigenaresse van deze mond, maar ze is berekenend en ze heeft een binnenpretje. Het zal het aloude thema zijn: vrouwen en juwelen…
Alleen nog maar de parels op haar muts.
beloofd is beloofd
Het is echt waar, hier heb ik deze week aan gewerkt, …zoek de 10 verschillen….
Die zitten in zijn kaaklijn, de glans in hun ogen, er is een oog totaal verschoven en een mond -die van hem- opnieuw ‘gezet’
Er is een achtergrondkleur bijgekomen en een fout/verkaring, restauratieding in het beeld opgenomen…
Vandaag haar mond, voorhoofd, en hun beider ziel.
het beeld in
..Iemand liet me 4 kleine knullige tekeningetjes zien. Keek me verwachtingsvol aan: ‘Wat vindt je?’ Het was zo heerlijk toen ik ze maakte, gewoon een beetje prutsen en opeens waren ze er.’ En daarna: ‘Net als toen ik het nog leuk vond. ‘ (Punt.) ‘Zeg maar. Als je begrijpt wat ik bedoel’. En ik begreep het.
Het schilderij van Petrus Christus laat me niet meer los. Dus het moest. De kunstenaar volgen, kijken wat hij gedaan heeft, hoe hij gekeken heeft, hoe hij gewerkt heeft. Of liever: zo dicht mogelijk bij de schilder komen. Bij de uitdrukking van de personen komen. Het is een geweldige wereld waar ik in beland ben: het onderkinnetje van de vrouw, haar binnenpretje, zijn blik, het knoopje de lichtval op zijn schouder, de aandacht. En die ogen die niet mijn ogen zijn, maar wel, met een kleine ingreep wel weer die ogen worden die het mogen zijn. Die ik wil herkennen. En de kleine foutjes zien van de schilder, de moeilijke stukjes.
Tot dit punt ben ik gekomen. Iedere stap verder wordt -in mijn schilderstijl- het zoeken naar dat wat het echtpaar bindt en de liefde van de kunstenaar voor zijn objecten. Zijn manier van uitdrukken.
Ik ben al genaderd tot in de werkplaats, en zit op een krukje te kijken naar wat de meester doet. Ik zoek naar oplossingen en breidt de mogelijkheden uit. Liefst zou ik nog dichterbij willen komen. Ik besef me dat ik brutaal ben, en ik kom er nu ook werkend achter dat hij een geniale schilder is. Ik sta op een kruispunt, ik zal met het werk een eigen kant op moeten gaan om te vertellen wat ik zie, en waar ik de ziel van het werk ga vinden. Ik zit er dus nog net voor.
Vanaf dit moment begint de fase van een schilderij waarin de inhoud gaat leven. Vanaf exact dit punt begint het eigen leven van het werk, en openbaren zich de ‘eigen zinnen’ van het doek.
En ja, ik vind het doodgewoon erg leuk.
meesterproef
Ooit ben ik opgevoed als een innovatief abstract en liefst conceptueel werkend kunstenaar. Nooit had ik gedacht dat mijn belangstelling voor het handwerk zo intens gewekt zou kunnen worden. Toch is het gebeurd. De aanstichter hiervan is denk ik de kunstenaar Bill Viola. Hij gebruikt de beeldtaal van de oude meesters en filmt in deze décors zijn bewegingen, waardoor oude en archaïsche beelden samenvallen met een nieuwe uitdrukking en heel dicht bij ons gebracht wordt.
Waarom deze periode me precies raakt is moeilijk uit te leggen. Ik kan het vergelijken met een stad waar je komt en kan voelen dat alle deuren voor je open gaan. Dat je de taal begrijpt, het eten heerlijk vindt en meteen vrienden maakt.
Eligius in zijn werkplaats. Petrus Christus 1449.
Maar het is ook puur ambachtelijke jaloezie. Ik weet niet of we het moeten willen kunnen, het totaal aan details, ‘bloemrijke vertellingen’ die duiden en verwijzen. Het hieronder sterk uitvergrote fragment , een detail uit het schilderij ‘de Heilige Eligius in zijn goudsmid werkplaats’ van Petrus Christus (1410 -1473) is in werkelijkheid hooguit 40 cm breed en 35 cm hoog. (Het hele werk is 98 × 85 cm). De fijnheid van de penselen in die tijd, maar ook het gedetailleerd kunnen zien -je moet er waanzinnig goede ogen voor hebben die haarscherp zien. Zelfs als je met een loep werkt. Wist je dat onder de geplooide rode kraag van de man, boven zijn bontkraag, in de schaduw, een knoopje is geschilderd met een lichtplekje erop waardoor de kijker ook de dieptewerking op en rond het knoopje kan zien? Deze schilders wilden niet de werkelijkheid benaderen, vermoed ik, ze wilden de werkelijkheid herscheppen, onderzoeken, bekijken, tot in heel intieme details. En de totale schoonheid hiervan, anders dan bij foto’s omdat de ziel van van een kijkend mens uit 1500 met het beeld verbonden is ervaar ik als terugstappen in een periode waar het kijken een ontdekking was, waar verwondering over onze oppervlaktes alles met ‘de’ ziel te maken hebben. Waar de ziel bij dingen hoorde. Waar massaproductie nog niet uitgevonden was en men alles met eigen inzicht, kunde en kracht maakte.
Goed kijkend , en formeel gezien, is er een wereld aan onderstaand fragment te beleven. Puur genot voor het oog en volgens mooie symmetrische opbouw.
Twee personen die aandachtig naar iets kijken, het is duidelijk een paar door de nabijheid van hun lichamen. In hun houding is echter spanning; de man draait zich naar de vrouw toe en ook weer ervan af, gericht op dat waar hij naar kijkt. Zijn kaaklijn loopt synchroon met de revers van zijn jas die de afstand naar de vrouw ook weer benadrukt. Hij heeft een mooie sensuele mond en een milde uitdrukking. De vrouw, in haar tronie, die tegelijkertijd een prachtige diagonaal vormt richting de revers van de man -waardoor de grote licht donker contrast eerst afstand en door die lijn weer verbinding ontstaat- heeft een prachtig profiel, een mond die boekdelen spreekt van de verschillende verhalen die ze vertelt: verbazing over schoonheid, hebzucht, oprechte blijheid, kortom heel veel stemmingen.
Mij treft het samenzijn en de spanning waarmee zij zijn geportretteerd, de opdrachtgevers van het echte werk, die ook bepaald hebben aanwezig te zijn in het beeld.
Ik kijk mijn ogen uit.
