Op weg naar het zuiden gestopt in Arnhem voor de werken van Hilma af Klint. Was al lang niet meer in Arnhem geweest en wat ik aantrof vond ik mooi, vreemd, en zwaar zwaar verontrustend. Geheimen zijn leuk en het gaat hier over een setje ‘geheime’ werken waar ‘de wereld nog niet aan toe’ zou zijn geweest. Die nu openbaar gemaakt worden. Het gaat over theosofie, over channeling, seances, altaarstukken en dramatische gevolgen na de ontmoetingen met meneer Steiner (Dan schildert ze niet meer en vangt na 2 jaar aan te nat in natten. Ik heb met open mond staan kijken naar de getemde kunstenares die ineens ontkracht, liever gezegd gecastreerd lijkt. Woedend stond ik naar de prutserige werkjes te kijken.) Het museum heeft de tentoonstelling heel goed gepresenteerd en ook respectvol. En de werken…De directeur van de Kunstacademie in Odense was,25 jaar geleden, een antroposoof die ook dit soort zwaar beladen werken maakte. Ik houd niet van symbolen als ze iets anders betekenen dan wat ze voorstellen. Ik bedoel : dierenriemtekens die hele planetenstelsels in symbool moeten representeren. Figuren die ‘mensheidsrepresentanten’ worden genoemd en herkenbaar zijn aan opgeheven armen en neerwaartse gebaren. Plus alle andere symboliek eromheen terwijl de figuur zelf een stijf, levenloos ding is. Het is zo bedacht. Zo wéttelijk.
Maar deze werken waren wel bijzonder omdat ze VERF waren. Omdat de verf er op gesmeerd was omdat de kunstenaar niet anders kon dan verf laten leven. En sommige beelden waren echt heel indrukwekkend. En weird. Het verschil tussen Hilda af Klimt en een Malevich -als we dan toch in het vergelijken gaan- is dat de subtiliteit van de boodschap bij Malewich over beelden en hun werking en begrenzing gaat. En af Klints’ werk gaat over oertekens die zo in hun tijd thuishoren dat ik bijna niet kan geloven dat zij de beelden door seances doorkreeg. Ronduit intrigerend en, nogmaals, tot het zwaar onbehagelijke aan toe.
Ben gevlucht naar Fiona Tans’ Marco Polo installatie Disorient die ik al kende uit Venetië maar waar in Arnhem iets geweldig extra’s aan werd toegevoegd: Het uitzicht over de Rijn. Azië en Nederland in een beeld bij elkaar gebracht. Snel verder naar het zuiden.